Jezus ontmoeten in het evangelie van Lukas (8)

Een ontdekkingsreis in twaalf dagen

Lukas 13:10-17:10

De gebeurtenis in het eerste verhaal (13:10-17) samen met de woorden over het koninkrijk van God in 13:18-21 geeft aan waar het in dit gedeelte tot 17:10 om draait. Het gaat om de vraag wie bij het koninkrijk van God mag horen hoort dat Jezus brengt, en welke uitnodigende houding van de inwoners van dit rijk gevraagd wordt.

Op de vraag die in 13:22-30 gesteld wordt geeft Jezus een ambivalent antwoord. De smalle deur geeft aan dat het er niet veel zijn die handelen naar datgene wat ze gehoord hebben (zie 6:46-49), maar de laatste verzen vertellen een andere boodschap; vanuit alle windstreken zullen de mensen aan tafel komen. We kunnen de vraag in 13:23 ook lezen als een retorische vraag, waarin de overtuiging geproefd wordt dat er maar weinigen uitverkoren zijn. Dan spreken de laatste woorden in 14:29-30 deze overtuiging tegen. Sterker nog; de mensen zullen verbaasd zijn want laatsten worden eersten en vice versa.

Dat niet alle Farizeeën tegen Jezus zijn blijkt uit 14:31-35. In het antwoord van Jezus worden we er weer aan herinnerd dat Jezus op weg is naar Jeruzalem, waar Jezus net als andere profeten afgewezen zal worden terwijl Jezus zo iets anders gehoopt had. Zie ook 19:29-44, waar hij eveneens huilt om het lot dat Jeruzalem te wachten staat.

In 14:1-24 zijn drie delen te onderscheiden die door het thema van de maaltijd met elkaar verbonden zijn. De maaltijd was toen een plek waar de scheiding voltrokken wordt door o.a. de sterke reinheidsvoorschriften. Het begint met een genezing en de vraag of dit op sabbat mag (14:1-6), dan geeft Jezus verschillende aanwijzingen voor het vieren van maaltijden (14:7-14) die ingaan tegen de geaccepteerde moraal. In 7:15-24 gaat het over de maaltijd als symbool voor het koninkrijk van God. De woorden van Jezus uit 13:22-30 krijgen door deze gelijkenis ook meer invulling.

In 14:25-35 richt hij zich tot de mensen. Zijn oproep om te breken met familiebanden en afstand te doen van bezit als deze de navolging van Jezus in de weg staan is de praktische conclusie van het voorafgaande gedeelte in 14:7-24. Als we niet los kunnen laten dan kunnen we ook niet met een gelijke radicaliteit Jezus navolgen. Dit is het berekenen van de kosten (14:28).

Het gemor over de ongebruikelijke woorden en handelwijze van Jezus neemt toe. En met het oog hierop (15:1-2) vertelt Jezus tegen hen drie verhalen (15:3-7, 8-10, 11-32) die allemaal gaan over vinden van wat verloren was en de onuitsprekelijke vreugde die dit losmaakt. Met deze verhalen wil Jezus iets laten zien van de bewogenheid van God. De mensen die de Farizeeën afwijzen en zich over hen niet druk maken is onbegrijpelijk als je beseft dat God verdriet heeft om degenen die Hij verloren heeft. In zekere zin zijn niet die mensen verloren, maar heeft God hen verloren.

Hoofdstuk 16 moet gelezen worden tegen de achtergrond van de twee voorafgaande hoofdstukken. De boodschap van de gelijkenis in 16:1-9 is om niet vast te zitten aan geld maar dit te gebruiken om vrienden te maken en mensen uit te nodigen voor de maaltijd waar het in 14:12-14 om ging, en om uitbundig te vieren als de verloren persoon gevonden is zoals in 15:22-32. De woorden van 16:10-13 hebben dan ook te maken met hoe wij met geld omgaan. Geld moet een middel blijven om de ene Heer te dienen.

In 16:14-31 richt Jezus zich opnieuw tegen de Farizeeën die nog steeds aan het morren zijn over Jezus (zie 15:2). Ook 14:1-24 is de achtergrond voor dit gedeelte. De gelijkenis van de arme lazarus sluit aan op de vraag wie onze naaste is (10:25-37). De rijke man handelt niet zoals de barmhartige Samaritaan.

17:1-10 vormt de afronding van het gedeelte dat in 13:10 begon. Jezus richt zich tegen zijn discipelen en zijn boodschap is dat zij niet moeten zijn zoals de Farizeeën zich hebben laten zien in de voorafgaande hoofdstukken. De Boodschap van Jezus is: Let goed op jezelf zodat jij niet het obstakel wordt dat mensen tegenhoudt het koninkrijk binnen te gaan. Blijf elkaar vergeven. Heb geloof waardoor veel mogelijk is. En zie je taak als iets vanzelfsprekends waarvoor je niet geëerd hoeft te worden.