De heidenen zijn in de Bijbel alle mensen die niet tot het joodse volk horen. Denkend vanuit de kerk zijn de moderne heidenen de buitenkerkelijken, degenen die buiten de kerk zijn. Er wordt ook nog een ander woord gebruikt om een tussengroep te omschrijven, de randkerkelijken. Dat zijn de mensen die enigszins bij de kerk horen, of de mensen die af en toe komen, maar er niet echt bij horen.
Paulus was apostel voor de heidenen. Als de kerk zijn voorbeeld wil opvolgen dan moeten wij een kerk zijn voor de buitenkerkelijken. Hoe wordt je nu zo’n kerk?
Het begint met het besef dat buitenkerkelijken niet alleen buiten de kerk zijn, maar ook uit zichzelf niet zomaar een kerk binnenlopen. Ze hebben daar niets te zoeken. Dus om deze mensen te bereiken moeten ook wij ons buiten de kerk begeven. Dit klinkt logisch, maar als ik naar de praktijk van de kerken kijk, dan moet ik concluderen dat dit toch niet zo gemakkelijk is. We hebben het in onze kerken over gastvrijheid en nieuwe mensen verwelkomen, maar we vergeten dat het dan om mensen gaat die besloten hebben over de drempel van de kerk te stappen. Ze zijn dan al “binnen”. Maar hoe kunnen we kerk zijn voor mensen die er niet aan denken om de kerk binnen te lopen?
Kerken organiseren soms speciale activiteiten voor buitenkerkelijken, of laagdrempelige diensten, maar de ervaring leert dat de buitenkerkelijken daar niet op af komen. Vaak betekent dit veel werk met als resultaat voornamelijk eigen mensen, of mensen uit andere kerken. In Handelingen 17:17 lezen we wat Paulus deed. Naast het spreken met de Joden in de synagoge, ging hij dagelijks naar het marktplein om met de mensen te praten. Sterker nog, het waren de buitenstaanders die hem naar één van hun “evenementen” meenamen waar Paulus hen nader kon vertellen over zijn nieuwe leer (17:19). Paulus hoefde niets zelf te organiseren. Om het in deze tijd te plaatsen, Paulus werd uitgenodigd in een talk show op televisie, en kreeg gratis zendtijd.
Als het organiseren van activiteiten of evenementen voor buitenkerkelijken niet de meest effectieve investering is, wat dan wel? De oplossing is veel eenvoudiger dan wij denken. Werken de meeste kerkmensen niet samen met buitenkerkelijken? Wonen zij niet naast mensen die buitenkerkelijk zijn, of sporten ze niet met hen samen? Hebben we in onze eigen familie of vriendenkring geen buitenkerkelijken? En geldt dit ook niet voor de middelbare scholieren, studenten, mensen in verzorgingstehuizen? Kortom, wij zijn omringd door buitenkerkelijken, en er zijn volop mogelijkheden om over God, zingeving, ethiek, kerk, de dood, ziekte etc. te praten. Paulus zocht het gesprek op. Doen wij dat ook, of houden we ons afzijdig?
In het verder nadenken over die laatste vraag kom ik bij een andere vraag uit. Doen de gemeentes voldoende om de gemeenteleden toe te rusten voor dit soort gesprekken met buitenkerkelijken? Dan gaat het niet alleen over informatie om thema’s zoals geloof en wetenschap, ethische kwesties, zingeving etc. met anderen te bespreken, maar ook hoe je je opstelt in arbeidsconflicten, burenruzies, strijd in de familie. Hoe we de waarden van het Koninkrijk van God omzetten in onze contacten met de buitenkerkelijken. Komen dit soort thema’s voldoende aan bod in de prediking? Wordt er voldoende voor gebeden in de kerkdiensten? Zijn er voldoende thema-avonden om hierover met elkaar in gesprek te zijn? De predikanten, inclusief mijzelf, zijn enorm geholpen als u ons op deze punten feedback geeft zodat wij u beter kunnen toerusten om apostelen voor de buitenkerkelijken te zijn.
We kunnen als kerk alleen maar een impact hebben in een samenleving met voornamelijk buitenkerkelijke mensen, als de kerkelijke mensen toegerust worden om het gesprek met deze groep mensen aan te gaan op een manier die getuigt van liefde, kennis en bewogenheid.
antonie holleman 